اطلاعات پزشکی با (حامدرحیمی پنجکی)

یک متخصص بیماری‌هایی داخلی، روان‌شناس و روان درمانگر به بیان توضیحاتی درباره تاثیر سلامت جسم و روان بر یکدیگر پرداخت و گفت: «بیماری‌های روان‌تنی» حدود ۵ تا ۷ درصد جامعه را شامل می‌شود، یعنی از هر ۱۰۰ نفر ۵ تا ۷ نفر درگیر این بیماری‌ها هستند.

سیاری از موارد شاهد این موضوع هستیم که پزشکان منشا برخی از مشکلات جسمی نظیر انواع دردها و مشکلات گوارشی را عوامل روانی نظیر اضطراب عنوان می‌کنند و این در حالیست که بسیاری از بیماران در چنین مواردی گمان می‌کنند پزشکشان به اندازه کافی حاذق نبوده و از تشخیص منشا اصلی بیماریشان ناتوان بوده است. حال این سوال مطرح می‌شود که روان افراد چه میزان بر سلامت جسم موثر است و به چه بیماری‌هایی «بیماری‌های روان‌تنی» گفته می‌شود؟

میزان در خبری نوشت:در همین رابطه پویا پورسیدی، متخصص بیماری‌هایی داخلی، روان‌شناس و روان درمانگر ضمن تاکید به تاثیر سلامت جسم و روان بر یکدیگر گفت: دانشمندان در گذشته چندان به این موضوع قائل نبودند که ذهن و روان فرد می‌تواند بر روی جسم و بدن افراد تاثیرگذار باشد، اما به تدریج دانشمندان و پزشکان به این نتیجه رسیدند که ارتباطی قوی میان مشکلات ذهنی و مشکلات جسمی وجود دارد و در این رابطه از اصطلاح «سایکوسوماتیک» یا «بیماری‌های روان‌تنی» استفاده کردند.   

وی ضمن اشاره به اینکه «بیماری‌های روان‌تنی» معادل فارسی «سایکوسوماتیک» است، ادامه داد: «سایکوسوماتیک» از دو قسمت «سایک» و «سوما» تشکیل شده است که «سایک» به روان افراد اشاره دارد و «سوما» به معنای بدن است و ریشه یونانی دارد و از این رو این واژه در واقع به معنای روان و تن و نشان دهنده ارتباط این دو بر یکدیگر است. در حال حاضر شاخه بزرگی در علم روان شناسی در حوزه «بیماری‌های روان‌تنی» فعالیت دارد و تحقیقات بسیاری در این مورد انجام شده و این رشته روز به روز در حال رشد است.  

این پزشک با بیان اینکه «بیماری‌های روان‌تنی» حدود ۵ تا ۷ درصد جامعه را شامل می‌شود و از هر ۱۰۰ نفر ۵ تا ۷ نفر درگیر این بیماری‌ها هستند، افزود: «بیماری‌های روان‌تنی» در زنان شیوع بیشتری دارد.

به چه بیماری‌هایی «بیماری‌های روان‌تنی» گفته می‌شود؟

این روان درمانگر بیان کرد: زمانی به موردی «بیماری‌ روان‌تنی» اطلاق می‌شود که یک بیمار شکایت‌های متعددی را از دردهایی نظیر کمردرد، سردرد، دردهایی شبیه میگرن، دردهای دستگاه گوارش و همچنین تهوع، تنگی نفس و علائم متنوع دیگر دارد، اما در معاینه و آزمایشگاه‌ها، رادیولوژی و پاتولوژی که از بیمار گرفته می‌شود دلیل خاصی برای این عوارض دیده نمی‌شود و یا اینکه اگر موردی مشاهده شود نیز با شدت علائم بیمار تناسبی ندارد و شدت بیماری از آنچه در یافته‌های بالینی و پاراکلینیکی مشاهده می‌شود، بیشتر است.

پورسیدی توضیح داد: برای مثال ممکن است بیماری در مراجعه به پزشک عنوان کند دچار دل درد و تهوع شده و گمان کند مشکل معده دارد و پزشک در معاینه یافته بالینی متناسب با علائم بیمار را پیدا نکند و آزمایش میکروب معده با شک مثبت بودن این عارضه و وجود ورم و یا زخم معده و یا زخم اثنی عشر را برای بیمار تجویز کند و جواب آزمایش نیز منفی شود و در شرایطی که در سنوگرافی، آندوسکوپی و پاتولوژی بیمار نیز مشکل خاصی مشاهده نشود پزشک به وجود «بیماری‌های روان‌تنی» شک می‌کند و بیمار را به روانپزشک ارجاع می‌دهد.

وی عنوان کرد: به طور معمول بیماران از اینکه فکر کنند بیماریش منشا بدنی ندارد و با منشا ذهنی ایجاد شده است اجتناب می‌کنند و گمان می‌کنند پزشکی که چنین تشخیصی داده حاذق نبوده و ممکن است مدت‌ها سرگردان باشند تا به روانپزشک مراجعه و درمانشان را آغاز کنند.  

این پزشک گفت: ممکن است تعدادی از بیمارانی که دچار «بیماری‌های روان‌تنی» هستند دچار علائم سرگردان و علائمی باشند که از عضوی به عضوی دیگر منتقل می‌شود، برای مثال در یک مراجعه از سردرد شکایت کنند و در مراجعه بعدی دچار کمردرد باشند. علامت شایع دیگری که این بیماران دارند نگرانی و اضطراب است.  

این روان‌شناس بیان کرد: برای تشخیص «بیماری‌های روان تنی» برای یک بیمار لازم است طول مدت بیماری حداقل ۶ ماه باشد. ممکن است طی این مدت بیمار همیشه علائم نداشته باشد. 

پور سیدی ضمن اشاره به اینکه اختلالات تبدیلی به عنوان یکی از زیرشاخه‌های بیماری‌های سایکوسوماتیک شناخته می‌شود، گفت: این اختلال در دو دسته حسی (درگیری حواس پنجگانه) و حرکتی ظاهر می‌شود.